Ustanowienie kierownika budowy jest wymagane przy realizacji wszystkich obiektów budowlanych, na które wydano pozwolenie na budowę. Dodatkowo takim wymogiem są objęte niektóre budowy podlegające jedynie zgłoszeniu. Na pierwszym miejscu są to domy jednorodzinne, z obszarem oddziaływania ograniczonym do nieruchomości, na której są realizowane. Pomimo, że dla takich budynków nie jest wymagane pozwolenie na budowę, pozostawiono szereg innych wymogów, w tym obowiązek ustanowienia kierownika budowy. Taka sama sytuacja występuje przy inwestycjach polegających na montażu instalacji ze zbiornikiem na gaz płynny do 7m3 na potrzeby zasilania urządzeń w domu jednorodzinnym. Budowa sieci elektroenergetycznych obejmujących napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kV, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych oraz telekomunikacyjnych również nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, jednak konieczne jest ustanowienie kierownika budowy przy ich realizacji.
Przy realizacji inwestycji polegających na realizacji robót budowlanych innych branż niż te, do których kierowania uprawniony jest kierownik budowy, Prawo Budowlane narzuca wymóg zaangażowania kierownika robót odpowiedniej specjalności. Obowiązek zaangażowania kierownika budowy i kierowników robót spoczywa na inwestorze. Zgodnie z Prawem Budowlanym właściwy organ może zwolnić inwestora z obowiązku ustanowienia kierownika budowy gdy realizowane roboty budowlane są nieskomplikowane lub gdy istnieją inne ważne powody do wydania takiej decyzji. Za niedopełnienie obowiązku ustanowienia kierownika budowy grozi kara grzywny.
Przejęcie obowiązku kierownika budowy odbywa się poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia, które jest załączane do zawiadomienia o rozpoczęciu budowy. Do takiego oświadczenia należy dołączyć zaświadczenie o przynależności do samorządu zawodowego inżynierów budownictwa. W przypadku zmiany kierownika w trakcie budowy należy jedynie dołączyć do dokumentacji budowy odpowiednie oświadczenie, a w dzienniku budowy dokonuje się wpisu stwierdzającego ten fakt i stopień zaawansowania robót. Wpis taki musi być potwierdzony przez kierownika budowy przejmującego i przekazującego obowiązki